Lên Gác Rút Thang

Ha-Joon Chang đã tung ra một tác phẩm phê phán có tính khiêu khích đối với những lời thuyết giáo của các nhà kinh tế học dòng chính dành cho những nước đang phát triển: “Hãy làm như tôi nói chứ đừng làm như tôi đã làm”. Tác phẩm này đòi hỏi người ta phải chú ý.

Charles Kindleberger, Giáo sư danh dự, Đại học MIT, Mỹ

Ha-Joon Chang đã khảo sát một số lượng lớn tài liệu lịch sử để rút ra những kết luận rất quan trọng và đầy thú vị về các thiết chế và quá trình phát triển kinh tế. Không chỉ xem xét lại bối cảnh lịch sử, Chang còn sử dụng nó nhằm khẳng định rằng cần phải thay đổi thái độ đối với những thiết chế được đề xuất cho các nước đang phát triển. Cả những diễn giải lại lịch sử lẫn những lời biện hộ cho chính sách trong Lên gác rút thang đều là những vấn đề đáng được các nhà kinh tế học, sử học và những người làm chính sách quan tâm.

Stanley Engermann, Giáo sư Lịch sử Kinh tế, Đại học Rochester, Mỹ

Người ta “luôn luôn biết” rằng các nền kinh tế hàng đầu – khi các nền kinh tế này còn chưa được thịnh vượng như hiện nay – đã sử dụng những chính sách được nhà nước quản lí nhằm công nghiệp hóa, sau đó lại nói với những nước nghèo hơn rằng ĐỪNG làm như vậy, nghĩa là những nước giàu có hiện nay bảo các nước nghèo áp dụng quan điểm của đường lối tự do. Nhưng phải đến khi Chang bắt tay thực hiện nhiệm vụ thì kiến thức mà mọi người đều biết này mới được ghi bằng giấy trắng mực đen. Lên gác rút thang là một thành tựu khoa học và là tác phẩm mà các nhà hoạch định chính sách ngành trong thế kỷ XXI cần phải đọc.

Lance Taylor, Giáo sư Kinh tế, Đại học New School, Mỹ

Trong đóng góp sắc sảo, đầy kiến thức và độc đáo vào môn kinh tế chính trị quốc tế này, Ha-Joon Chang đã đưa lịch sử kinh tế vào trung tâm của cuộc tranh luận về tự do hóa thương mại, ông khẳng định rằng các nước đang phát triển không được bỏ qua những công cụ chính sách mà châu Âu và Mỹ đã từng sử dụng trong quá trình phát triển của họ. Chúng ta cần phải cảm ơn ông vì đã trình bày luận cứ này với sức thuyết phục và sự khéo léo hiếm có như vậy.

John Toye, Giáo sư Kinh tế, Đại học Oxford, Anh

Đây là tác phẩm độc đáo và có tính khiêu khích, một đóng góp rất có giá trị vào cuộc tranh luận về phát triển hiện nay. Không có ai đồng ý hết với tất cả các luận cứ của Chang. Thực ra, nhiều người sẽ không đồng ý với phần lớn những điều ông trình bày. Tuy nhiên, tác phẩm được xây dựng trên một nền tảng vững chắc và được khẳng định một cách đầy thuyết phục, ngay cả những người không đồng ý cũng khó có thể phủ nhận. Tác phẩm này sẽ trở thành tâm điểm của một cuộc tranh luận rộng rãi và sôi nổi, nhờ đó làm phong phú thêm lí thuyết về phát triển và nêu ra thách thức đối với chính sách hiện nay.

Peter Evans, Giáo sư Xã hội học, Đại học California, Berkeley, Mỹ

Lời tri ân

Xin được trân trọng nhắc đến tên của ba người, họ chính là chất xúc tác cho sự ra đời của tác phẩm này. Đầu tiên là Erik Reinert, những hiểu biết khó tin của ông về lịch sử kinh tế và lịch sử tư tưởng kinh tế đã dẫn tôi tới nhiều nguồn tài liệu, mà không có ông thì tôi không thể nào biết được. Người thứ hai là James Putzel; thông qua việc giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu phần lịch sử phát triển thiết chế – nền tảng của một trong những chương chính (Chương 3) – ông đã tạo đà cho tác phẩm này tiếp tục phát triển. Người cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng mà tôi phải ghi nhận là Charles Kindleberger; mặc dù không đồng ý với tôi, nhưng ông đã có những nhận xét cực kì cụ thể và đầy hiểu biết khi tác phẩm còn ở dạng bản thảo. Ông còn chỉ cho tôi một đoạn trong tác phẩm của Friedrich List, đầu đề tác phẩm này chính là một câu trong đoạn văn đó.

Tôi xin đặc biệt cảm ơn Wolfgang Drechsler, Michael Ellman, Stanley Engerman, Peter Evans, Ben Fine, Ilene Grabel, William Milberg, Eyüp Özveren, Peter Nolan, Howard Stein, Lance Taylor và Larry Westphal, những người đã đọc những phiên bản ban đầu của tác phẩm một cách cực kì kĩ lưỡng và đã cung cấp cho tôi nhiều nhận xét quan trọng, nhưng tôi không thể đưa hết những nhận xét đó vào phiên bản cuối cùng của tác phẩm. Van Anantha-Nageswaran, Ashwini Deshpande, Jacob Gulman, SunMok Ha, Irfan ul Haque, John Grieve Smith, Haider Khan, Tony Miller, Leon Montes, Gabriel Palma, John Sender, Jang-Sup Shin, Judith Tendler, John Toye và Tianbiao Zhu cũng gợi ý cho tôi nhiều đề xuất hữu ích. Jonathan Pincus không chỉ cho tôi những nhận xét quan trọng mà còn đưa ra nhiều lời khuyên hữu ích về việc biên tập nữa. Duncan Green, Jonathan di John, Richard Kozul-Wright, Sandra Pepera, Bob Rowthorn, Peter Temin và Roger Wilson đã cho tôi nhiều nhận xét hữu ích về bài nghiên cứu mà sau này trở thành Chương 3 của tác phẩm này. Tôi chân thành cám ơn Cục Phát triển Quốc tế của Chính phủ Anh vì khoản tài trợ cho công trình nghiên cứu làm nền tảng cho Chương 3.

Nếu không có ba trợ lí nghiên cứu cực kì có năng lực và vô cùng tận tụy thì công trình nghiên cứu cho tác phẩm này đã không thể nào thực hiện được. Elaine Tan là trợ lí tuyệt vời trong quá trình nghiên cứu để viết Chương 3 của cuốn sách và còn đưa ra nhiều nhận xét hữu ích về những chương khác khi tác phẩm này còn trong giai đoạn bản thảo. Bente Molenaar là một trợ lí cẩn trọng và đầy sáng tạo, đã giúp đỡ tôi khi thực hiện tất cả các chương và còn giúp chuyển ngữ những tài liệu từ tiếng của các nước vùng Scandinavia. Edna Armendariz đã tìm và dịch các tài liệu từ tiếng Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Pháp. Tôi cũng xin được cảm ơn Daniel Hahn, biên tập viên của tôi, người đã hoàn thành công tác biên tập tuyệt vời.

Kamaljit Sood, Noel McPherson và nhóm của họ tại Anthem Press đã cho chúng tôi có được một trải nghiệm xuất bản trên cả kì vọng trong hoàn cảnh của môt thế giới xuất bản lãnh đạm và uể oải như hiện nay. Tom Penn, biên tập viên của tôi ở Anthem, đã cung cấp cho tôi không chỉ những thông số liên quan đến việc biên tập mà còn đưa ra những lời khuyên quan trọng liên quan đến những vấn đề cốt lõi, nhất là lịch sử thời Tudor.

Không có một đời sống gia đình ổn định và đầy tình thương yêu thì tôi đã không thể tập trung sức lực để hoàn thành tác phẩm này. Cha mẹ đẻ và cả cha mẹ vợ luôn luôn là chỗ dựa cho gia đình nhỏ bé của chúng tôi ở Anh. Cuối cùng, tôi muốn được cảm ơn các thành viên của gia đình: cảm ơn vợ tôi, Hee-Jeong, con gái Yuna và con trai Jin-Gyu vì tình cảm mà họ đã dành cho tôi, nhất là sự chịu đựng những vụ cáu kỉnh vì phải viết trong những giờ khắc bất thường và sự thiếu quan tâm tới gia đình của tôi.